Jak vybrat celoodpružené kolo
Toužíte po jízdě jako na obláčku? Celoodpružená kola, lidově „celopéra“, patří do kategorie horských kol a kromě odpružené přední vidlice mají ještě tlumič zadní stavby. Ten výrazně přispívá ke komfortu jízdy i v opravdu náročném terénu a při skocích.
Bez kompletního odpružení se neobejdou zejména kola na traily, enduro/all mountain a na sjezd (downhill). Vždy mají kvalitní kotoučové brzdy. Celopéra jsou těžší než horská kola s pevným rámem (hardtaily), příliš se tedy nehodí na klasické cyklostezky a silnice.
ČTĚTE TAKÉ: Jak vybrat horské kolo
Jak by mělo vypadat celopéro na tyto disciplíny?
Crosscountry, maratony
Kolo na delší jízdy v průměrném terénu by mělo mít nižší zdvihy vidlice/tlumiče a užší pláště. Jezdec tak při šlapání „nepromrhá“ tolik energie kvůli nežádoucímu pružení a velkému valivému odporu pneumatik. Pokud chcete na XC celopéro, vyberte si lehký rám.
- Zdvih vidlice/tlumiče: 100–120 mm
- Velikost kol: 29″ nebo 27,5″ (palců)
- Pláště: 2,0–2,4″, 400–500 g
- Materiál rámu: karbon nebo titan (hliníkové celopéro je těžší)
- Geometrie rámu: sportovnější posed, těžiště nad klikami
- Hmotnost: 10–13 kg
- Brzdy: kotoučové – středně účinné
- Řídítka: cca 700 mm (pánská vel. L)
- Další výbava a vlastnosti: delší rám, delší představec
Traily
Jedná se o čím dál oblíbenější typ kol, která jsou připravená na jízdu po tzv. trailech, tedy po lesních stezkách nebo umělých trasách v bikeparku. A to především směrem dolů. Oproti bikům na XC mají těžiště posunuté více k zadnímu kolu a vyšší zdvihy vidlice i tlumiče.
- Zdvih vidlice/tlumiče: 120–140 mm
- Velikost kol: 29″ nebo 27,5″ (palců)
- Pláště: 2,2–2,6″, 500–600 g
- Materiál rámu: hliník (nejtěžší), karbon nebo titan
- Geometrie rámu: komfortnější posed, těžiště směrem k zadnímu kolu
- Hmotnost: 12–14 kg
- Brzdy: kotoučové – nadprůměrně účinné
- Řídítka: cca 750 mm (pánská vel. L)
- Další výbava a vlastnosti: kratší představec, teleskopická sedlovka pro nastavení výšky při jízdě
Enduro, all mountain
Milujete náročný terén nejen v bikeparku? Oproti trailovým kolům mají tyto biky ještě vyšší zdvihy a těžiště posunuté ještě více směrem k zadnímu kolu. Na jízdu po běžných cyklostezkách či silnicích jsou tato kola kvůli hmotnosti a posedu opravdu nevhodná.
- Zdvih vidlice/tlumiče: 130–160 mm
- Velikost kol: spíše 27,5″ (palců)
- Pláště: 2,8–3,0″, 600–1000 g
- Materiál rámu: hliník (nejtěžší), karbon nebo titan
- Geometrie rámu: vzpřímený posed, těžiště výrazně k zadnímu kolu
- Hmotnost: 13–16 kg
- Brzdy: kotoučové – nadprůměrně účinné
- Řídítka: cca 750 mm (pánská vel. L)
- Další výbava a vlastnosti: kratší představec, teleskopická sedlovka pro nastavení výšky při jízdě
Sjezd (downhill) a freeride
S těmito koly se jezdí nahoru na kopec jedině lanovkou. Ano, jsou opravdu těžká a určená výhradně na sjezd. Ten si ale užijete na plné pecky díky maximálním zdvihům, maximálně přilnavým plášťům a maximálně účinným brzdám.
- Zdvih vidlice/tlumiče: 170–220 mm
- Velikost kol: spíše 27,5″ (palců)
- Pláště: cca 3,0″, 900–1400 g
Materiál rámu: hliník, karbon nebo titan - Geometrie rámu: vzpřímený posed, těžiště téměř nad zadním kolem
- Hmotnost: 18–20 kg
- Brzdy: kotoučové – maximálně účinné
- Řídítka: cca 750 mm (pánská vel. L)
- Další výbava a vlastnosti: kratší představec, teleskopická sedlovka pro nastavení výšky při jízdě
Velikost, úhly a materiál rámu
Velikost rámu horských kol se určuje podle délky sedlové trubky a udává se většinou v palcích nebo v konfekčních písmenech. Před online nákupem kola si vyhledejte tabulku daného výrobce nebo se přijďte poradit na prodejnu. Tabulka níže je pouze orientační.
Geometrie rámu, respektive úhly a délky rámových trubek, jsou u celoodpružených kol velmi sledované. V kombinaci s technologií a zdvihem tlumiče zásadně ovlivňují charakteristiku kola. Co se zkoumá?
Úhel hlavový
Říká nám, jak moc je položená vidlice. Větší (strmější) úhel, např. 70° u XC kol, dělá bike obratnější, ale v náročném terénu je snazší „přeletět přes řídítka“. Menší úhel (položenější), např. 63° u sjezdových kol, pomáhá bikerovi lépe překonávat překážky.
Úhel sedlový
Závisí na něm, jak moc jezdec sedí nad zadním kolem. Čím více sedíte vzadu, tím snazší je překonávat překážky a nadzvedávat přední kolo. Čím více sedíte nad pedály, tím efektivnější je váš záběr, což preferují spíše kola na crosscountry.
Délka předního trojúhelníku
Jde o pomyslnou horizontální vzdálenost mezi hlavovou trubkou a úrovní středu (osy klik pedálů). Říká se jí „reach“ (dosah) a trendem je delší rozteč. Při sjezdech by ale jezdec měl mít těžiště i u dlouhého reache nad zadním kolem, a proto se to řeší kratším představcem.
Délka zadní stavby
Správně zvolená délka horizontální trubky od středu k ose zadního kola dodává jezdci pocit stability. Dlouhé zadní stavby jsou stabilnější, ale s kolem se hůře zatáčí. Kratší rozměry jsou hravější, což znamená, že jezdec lépe zvládá zatáčky a nadhazování předního kola.
Materiál rámu má zásadní vliv na hmotnost a pevnost.
- Hliník: Vyskytuje se u většiny rekreačních kol. Je pevný, což je jeho přednost (nedochází ke kroucení rámu), ale i nevýhoda (pružné materiály lépe pohlcují vibrace). Je poměrně těžký.
- Karbon: Najdete ho u lepších a závodních kol. Je podobně pevný jako hliník, ale výrazně lehčí. K nevýhodám patří jeho křehkost a vyšší pořizovací cena.
- Titan: Používá se u dražších závodních kol. Je těžší než karbon, ale pevnější.
- Ocel: Pro vysokou hmotnost už se téměř nepoužívá.
NÁŠ TIP: Pokud vás svazuje rozpočet, dopřejte si raději kolo s hliníkovým rámem a lepší výbavou, než karbonové kolo s horší výbavou.
Šířka plášťů a vzorek
O velikosti ráfků už byla řeč výše a podrobně se o nich dozvíte také v samostatném článku.
ČTĚTE TAKÉ: Jaký rozměr kola zvolit? 26", 27,5" nebo 29"
Co se týče šíře plášťů, u celoodpružených kol jsou obvyklé tyto rozměry:
- 2,0–2,4″ – univerzální šíře pro crosscountry kola, zvládnou i traily
- 2,25–2,6″ – vhodné na traily a all mountain, dobrá přilnavost, jsou těžší
- 2,6–3,0″ – vhodné na enduro či sjezd, maximální přilnavost, vyšší váhu
Jak by měl vypadat vzorek pláště?
- spíše na XC – hustě pokrytý středními špunty pro jízdu v průměrném terénu
- spíše na kameny, sjezdy, skoky – vysoké špunty s mezerami, celkově hrubý vzorek
Jakou přehazovačku a převody?
Nejčastěji mají celoodpružená horská kola klasickou přehazovačku, ale můžete si připlatit za elektronickou, která řadí přesně a za každého počasí pomocí malého motorku. Jaký převodník – kolik „placek“ – vybrat?
- Jednoplacka (1×X) – nejmodernější typ, jen jeden pastorek, řadí se pouze vzadu na početné kazetě, téměř žádné riziko pádu řetězu, protože nedochází ke křížení
- Dvojplacka (2×X) – vhodná spíše jen pro XC, díky rozsahu převodů do pomala i do rychla se hodí i na svižnější jízdu v méně náročném terénu
NÁŠ TIP: Na traily a sjezdy zvolte jednoplacku, např. 1x12 (10-50 T), kde je menší riziko pádu řetězu. Dvojplacky jsou na ústupu už i u XC, ale nic nezkazíte třeba 2x10 (11-36 T).
Další výbava a vlastnosti, které byste měli zvážit:
Jak už víte, na celoodpružených kolech se jezdí v náročném terénu a při sjezdech i ve vysokých rychlostech. Pamatujte proto na výbavu a doplňky, která vám zajistí větší bezpečnost jízdy, případně ochranu při pádu:
- trailové a sjezdové přilby – včetně brýlí, odolnější než na klasické MTB
- chrániče kolen a loktů – chrání klouby při pádu
- chránič páteře (páteřák) – může vám při ošklivém pádu zachránit život
- platformová a sjezdová obuv – aby vám nohy nesjely z pedálů (platforem)
- dresy – na celoodpružená kola spíše volnější styl pro komfort
- cyklobatohy – s hydrovakem, protože lahve se do rámu celopér zpravidla nevejdou
Přejeme vám správný výběr! :)